“Ο φασισμός είναι ένας βίαιος τρόπος για την επιτάχυνση του εκσυγχρονισμού της καπιταλιστικής κοινωνίας. Κάνει αυτά που δυσκολεύεται να κάνει ένα δημοκρατικό αστικό καθεστώς, του οποίου ο φασισμός είναι σαρξ εκ της σαρκός. Και, προσέξτε το, ο φασισμός δε δυσαρεστεί τους “φιλήσυχους”. Ο φασισμός απαιτεί τάξη στρατώνα, ασφάλεια φυλακής, ησυχία νεκροταφείου. Όταν τα πετύχει αυτά και τα πνεύματα ηρεμήσουν δια του μαστιγίου, η αστική δημοκρατία μπορεί να επανέλθει. Κι αν χρειαστεί, αποκλείεται η αστική τάξη να μη βρει κανέναν Μεταξά, σάρκα εκ της σαρκός της”.
Βασίλης Ραφαηλίδης- Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους (1993)
Το παραπάνω απόσπασμα του καταπληκτικού βιβλίου του Ραφαηλίδη πρωτογράφτηκε το 1993, σε μια περίοδο όπου το ενδεχόμενο της ανόδου του φασισμού στην Ελλάδα, σε σημείο που το κατεξοχήν φασιστικό κόμμα της χώρας να έχει φτάσει να μπει στη Βουλή και, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να είναι αυτή τη στιγμή η τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη, έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Βέβαια, στη σημερινή ιστορική συγκυρία με το πρωτοφανές στα μεταπολεμικά χρόνια ξερίζωμα των κοινωνικών κατακτήσεων στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, μάλλον έχουμε να κάνουμε με την επιβίωση της καπιταλιστικής κοινωνίας και όχι με τον εκσυγχρονισμό της, στοιχείο που αποτυπώνεται και στους οξύτατους ανταγωνισμούς, μέχρι τελικής πτώσεως, μεταξύ των υπερεθνικών ελίτ. Σε αδρές γραμμές πάντως, ο ρόλος του φασισμού είναι αυτός που περιγράφει οξυδερκώς ο Ραφαηλίδης. Τα διδάγματα της Ιστορίας σε σχέση με τον φασισμό, θεωρώ ότι έχουν γίνει κοινό κτήμα σε όλη την ανθρωπότητα μετά τον αιματηρότερο πόλεμο που γνώρισε η ανθρωπότητα, τον Β' Παγκόσμιο.
Για αυτό άλλωστε και οι εγχώριοι θιασώτες της φασιστικής ιδεολογίας, αποποιούνται στις δημόσιες δηλώσεις τους οποιαδήποτε σχέση με τον ναζισμό, δηλώνοντας μεταξύ άλλων “πατριώτες”, “Έλληνες” “προστάτες των πολιτών από τους εγκληματίες ξένους” και θιασώτες της “ανωτερότητας της ελληνικής φυλής”.
“Ο λαϊκισμός (η κολακεία του λαού συλλήβδην και έξω από ταξικούς επικαθορισμούς) και ο φασισμός είναι συνώνυμα”, συμπληρώνει ο Βασίλης Ραφαηλίδης.
Η σημαντικότερη όμως αιτία της εξωπραγματικής, για πολλούς, εκτόξευσης της εκλογικής δύναμης του νεοναζιστικού κόμματος της Χρυσής Αυγής περιγράφεται σε ένα άλλο σημείο του ίδιου βιβλίου (να με συγχωράτε που έχω ξεπατικώσει τον Ραφαηλίδη σε αυτό το σημείωμα, αλλά θεωρώ ότι είναι δύσκολο να εξηγηθεί τόσο περιεκτικά και εμπεριστατωμένα ένα τόσο σύνθετο φαινόμενο):
“ Ας μάθουμε επιτέλους να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους και να μην παραποιούμε την ιστορία μας. Ο ελληνικός λαός, στην πλειοψηφία του, αγάπησε τον Μεταξά. Όπως και οι Ιταλοί που αγάπησαν τον Μουσολίνι, όπως και οι Γερμανοί που αγάπησαν τον Χίτλερ, όπως και οι Ισπανοί που αγάπησαν τον Φράνκο.
Ο φασισμός είναι λαϊκισμός-και κάθε λαϊκισμός είναι φασισμός κατά βάσιν και κατ' ουσίαν.
Ο φασισμός δεν αγαπά το μεγάλο κεφάλαιο (εκτός από το πάρα πολύ μεγάλο που τον γεννάει) και λατρεύει το μικρομεσαίο. Ο φασισμός είναι κοινωνικό καθεστώς σπέσιαλ για μικροαστούς. Όχι για αστούς ούτε για προλετάριους. Οι αστοί και οι προλετάριοι βρέθηκαν αντίπαλοί του εξαρχής. Και δεδομένου ότι στη λεγόμενη αστική κοινωνία δεν κυριαρχούν οι αστοί αλλά οι μικροαστοί, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς την απήχηση που είχαν στο λαό τα φασιστικά καθεστώτα. Άλλωστε οι στολές, οι παρελάσεις, οι λαμπαδηδρομίες, τα κολοσσιαία θεάματα αρένας, τα συνθήματα, το προγονικό μεγαλείο απ' το οποίο ο χάλιας μικροαστός αντλεί δύναμη για να υποφέρει την ασημαντότητά του, όλα αυτά τα εκμεταλλεύτηκαν τέλεια όλοι οι φασίστες δικτάτορες. Και τα πλήθη να ουρλιάζουν ζήτω! Είσαι ο μπαμπάς μας! Ο χάλιας μικροαστός πάντα έχει ανάγκη από έναν σούπερ πατέρα που να τον προστατεύει απ΄τους παμφάγους καπιταλιστές, αλλά και από τους κομμουνιστές που απειλούν το όνειρό τους για ένα πέρασμα στην “ανώτερη τάξη”.
Τι να πει κανείς για αυτό το εκπληκτικό πνεύμα! Πόσο παραστατικά εξηγεί ο αποθανών διανοούμενος, με όλη τη σημασία της λέξης, τους νόμους που διέπουν την γέννηση και εξέλιξη του φασισμού. Πόσο δένουν όλα τα παραπάνω με την ψυχοσύνθεση του νεοέλληνα που χρειάζεται δύο παρελάσεις τον χρόνο, για να αισθανθεί εθνικά υπερήφανος. Που κατεβάζει τα παιδιά του πριν καν κλείσουν τα 10 τους χρόνια στους δρόμους για να παρελάσουν και να νιώσουν υπερήφανοι, εθνικά και γονεϊκά. Και πόσο εξηγεί και την ψευδαίσθηση που καλλιεργείται στους ψηφοφόρους της Χ.Α. ότι πρόκειται για... αντισυστημική, λαϊκή δύναμη.
“.... γιατί κι ο φασισμός είναι όντως λαϊκό κίνημα που στηρίζεται στους μικροαστούς και υποστηρίζεται όχι απ' τους ευπρεπείς αστούς αλλά από τους αδίστακτους μεγαλοαστούς που προσπαθούν να μονοπωλήσουν την οικονομία ενός τόπου σε βάρος τόσο των εργαζομένων όσο και των αστών, πράγμα που δημιουργεί την εχθρότητα κατά του φασισμού, τόσο των προλετάριων όσο και της παραδοσιακής αστικής τάξης, όχι όμως και του μικροαστικού στρώματός της”.
Δυστυχώς, η εγχώρια μικρομεσαία τάξη τα τελευταία είκοσι τουλάχιστον χρόνια πήρε συγκεκριμένα, αποκρουστικά χαρακτηριστικά. Η άνοδος της ιδιωτικής τηλεόρασης που ενίσχυσε τις μαζικές ψευδαισθήσεις και δεν λειτούργησε ποτέ υπέρ του λαού, η επίπλαστη ευμάρεια που βίωσε το μεγαλύτερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας - την ίδια στιγμή που οι αδίστακτοι μεγαλοαστοί που αναφέρει ο Ραφαηλίδης έχτισαν αυτοκρατορίες βασιζόμενοι στην διαπλοκή, τις κατάλληλες γνωριμίες και το κρατικό χρήμα- και η σταδιακή αποπολιτικοποίηση των κατοίκων της χώρας που από πολίτες μετατράπηκαν σε ιδιώτες, έχτισαν το υπόστρωμα πάνω στο οποίο ήταν πολύ εύκολο να πατήσει η εγχώρια εκδοχή του φασισμού. Όταν κατέρρευσε και το τελευταίο “οχυρό” της επίπλαστης αυτής ευμάρειας, με την Ελλάδα να έχει γίνει και επίσημα πλέον μια οικονομική αποικία και την μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της να αποψιλώνεται από τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματά τους, η “εκδίκηση” δεν ήρθε με την ομφαλοσκόπηση και την εξέλιξη ιδεών που θα μπορούσαν να αλλάξουν δραστικά το status quo, αλλά με την άκριτη ψήφιση αυτών που “μπορούν να ρίξουν και καμιά φάπα στους πουλημένους πολιτικούς”. Άλλωστε, οι ιδέες είναι μια λέξη που φαντάζει άγνωστη σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων, οι οποίοι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι προέρχονται κυρίως από τον επονομαζόμενο κεντρώο χώρο.
“Αντίθετα και με τη Δεξιά και με την Αριστερά, η κοινωνική βάση του Κέντρου ουδεμία σχέση έχει με ιδέες. Έχει όμως σχέση με μια πολύ έντονη δυσαρέσκεια υπαγορευόμενη από την καθήλωση των κεντρώων στην μικρομεσότητα εν γένει. Οι περίφημοι μικρομεσαίοι κατά το πορτοφόλι, κατά το ήθος και κατά το μυαλό είναι πάντα επικίνδυνοι γιατί εύκολα μπορούν να στραφούν οπουδήποτε, ακόμα και προς το φασισμό, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε σαν πολιτικό κίνημα κατ' αρχήν στην Ιταλία το 1922 με μια έξοχη εκμετάλλευση απ' τη μεριά του πρώην σοσιαλιστή Μουσολίνι της λαϊκής δυσαρέσκειας των μικρομεσαίων”.
Θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό και απαραίτητο να έχουμε υπόψιν όταν συζητάμε για την Χ.Α.,την μεγάλη αυτή αλήθεια που εξέφρασε ο Ραφαηλίδης. Άλλωστε από τον ίδιο χώρο, του Κέντρου, προέρχεται και η εκτόξευση των εκλογικών ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι που σημαίνει ότι πρόκειται για ψηφοφόρους που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αριστεροί, με την ευρεία έννοια του όρου.
Όπως ακριβώς δεν μπορούν να χαρακτηριστούν φασίστες όσοι ψήφισαν τη Χρυσή Αυγή.
Τελειώνω παραθέτοντας μια παράμετρο που μπορεί να αλλάξει δραστικά τις εύθραυστες ούτως ή άλλως ισορροπίες του σύγχρονου εγχώριου πολιτικού βίου. Μιλάω για το ενδεχόμενο, ο λόγος του μίσους της Χ.Α. να “ντυθεί” με μία διανοουμενίστικη χροιά υποστηριζόμενη από ανθρώπους που μπορούν να εκφέρουν δύο προτάσεις στη σειρά με ευκρίνεια και σαφήνεια. Η εικόνα των χρυσαυγιτών βουλευτών που μοιάζουν περισσότερο με μπράβους της νύχτας και πετούν “μαργαριτάρια” όταν ανοίγουν το στόμα τους, είναι μάλλον καθησυχαστικό για τα όρια της επιρροής που μπορεί να έχουν στους φουκαράδες που πιστεύουν περί ανώτερης φυλής. Τι θα συμβεί όμως, εάν βρεθούν μερικοί εκπρόσωποί τους που δεν θα μοιάζουν με γορίλες και θα έχουν ευφράδεια λόγου;
Ελπίζω να μην χρειαστεί να το μάθουμε.
