Παραβρέθηκα προχθές σε μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το ελληνικό χρέος, που διοργάνωσε η Πρωτοβουλία γυναικών ενάντια στο χρέος και στα μέτρα λιτότητας, μία από τις πολλές συλλογικότητες που έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα (κατά) του μνημονίου. Εκλεκτές προσκεκλημένες και ομιλήτριες ήταν η Maria-Lucia Fattorelli, συντονίστρια της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου της Βραζιλίας και του Ισημερινού και η Σοφία Σακοράφα, ανεξάρτητη βουλευτής, μέλος της Πρωτοβουλίας για τη σύσταση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα πολιτικά πρόσωπα του εγχώριου κοινοβουλευτικού θιάσου, που σέβονται το λειτούργημα -λέμε τώρα- που έχουν κληθεί να υπηρετήσουν.
Η συζήτηση για την ανάγκη σύστασης ΕΛΕ, αν και γίνεται ευρύτερα γνωστή και αποκτά ολοένα και περισσότερους θιασώτες -πλησιάζουν τις 30.000 οι υπογραφές που έχουν συγκεντρωθεί για αυτό τον σκοπό μέσω του διαδικτύου- εντούτοις δεν φαίνεται να έχει αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην καθημερινή πολιτική ατζέντα. Ας όψονται τα τηλεοπτικά Μ(έσα)Μ(αζικής)Ε(ξημέρωσης) που, όπως και στην περίπτωση της Κερατέας, έτσι και εδώ δεν πρόκειται να παρουσιάσουν το θέμα παρά μόνο εάν συμβεί κάποιο βίαιο αλληλένδετο γεγονός αλλά και ο τρόμος μεγάλης μερίδας του πολιτικού προσωπικού για ενδεχόμενες αποκαλύψεις που θα προκύψουν από τον έλεγχο βγάζοντας πολλά άπλυτα στην φόρα.
Τρία στοιχεία, από την εκδήλωση-συζήτηση, μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση.
Πρώτον, η μεγάλη συμμετοχή του κόσμου σε μία εκδήλωση μάλιστα που διαφημίστηκε, αν δεν κάνω λάθος, μόνο μέσω αφισών στον δρόμο και blogs. Η αίθουσα του πάλαι ποτέ ένδοξου κινηματογράφου Αλέξανδρος ήταν κατάμεστη, από ανθρώπους όλων των ηλικιακών φασμάτων, που όπως φάνηκε από την συζήτηση που ακολούθησε δεν προέρχονταν από έναν πολιτικό χώρο αλλά τους ένωνε η δίψα να μάθουν περισσότερα πράγματα για τον σύγχρονο μπαμπούλα των αγορών, και των υποτακτικών τους πολιτικών ελίτ: το χρέος.
Δεύτερον, η ιδιαίτερα δυναμική, ζωντανή και πρόθυμη να βοηθήσει με όποιον τρόπο μπορεί Maria-Lucia Fattorelli έφτασε στην Ελλάδα από την μακρινή Βραζιλία πληρώνοντας τα αεροπορικά εισιτήρια από την τσέπη της και φιλοξενούνταν σε σπίτια φίλων και συναγωνιστών. Η αλληλεγγύη, ειδικότερα στους καιρούς που ζούμε, είναι το δυνατότερο και πιο ζωτικό όπλο που έχει ο καθένας από εμάς και δεν πρέπει να απεμπολείται, επ’ ουδενί.
Τρίτον, η φράση της Σακοράφα ότι η βασικότερη, ίσως, αλλαγή που θα πρέπει να γίνει είναι αυτή που αφορά την πολιτική μας αντίληψη. Ακόμα και να γίνει η ΕΛΕ και να μην χρειαστεί να πληρώσουμε τίποτε, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, στο μέλλον η κατάσταση θα παραμείνει αναλλοίωτη αν δεν έχουμε αλλάξει πολιτικά. Και βέβαια αλλαγή πολιτική, όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνομαι προσωπικά, σημαίνει έμπρακτη αλλαγή νοοτροπίας από πλευράς των πολιτών, απαγκίστρωση από τις παραδοσιακές αντιλήψεις περί πελατειακής σχέσης κράτους και πολιτών και πάνω από όλα εξάλειψη του μεγαλύτερου όπλου που χρησιμοποιεί η κάθε είδους εξουσία για να ελέγξει τους ανθρώπους: του φόβου.
Το παράδειγμα της Βραζιλίας
Αξίζει να σταθώ λίγο παραπάνω στα όσα είπε η Φατορέλι για την σκληρά δοκιμαζόμενη Βραζιλία. Το πραγματικό κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους το 2009 ανήλθε στο 48% του κρατικού προϋπολογισμού, δηλαδή τα μισά σχεδόν χρήματα ξοδεύονταν για τις δόσεις και τους τόκους.
Η Βραζιλία είναι αυτή τη στιγμή η όγδοη μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομία και, ταυτόχρονα, περισσότερος από τον μισό πληθυσμό της ζει στη φτώχεια και δεν έχει πρόσβαση σε επαρκείς συνθήκες υγιεινής. Αυτό είναι το περίφημο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που θέλουμε; Το 2000 η Κοινωνία των Πολιτών στην Βραζιλία οργάνωσε λαϊκό δημοψήφισμα και περισσότεροι από έξι εκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν να γίνει παύση πληρωμών έως ότου πραγματοποιηθεί ο δημόσιος έλεγχος. Το 2009, λόγω της πίεσης των κοινωνικών κινημάτων, ξεκίνησε μια κοινοβουλευτική έρευνα για το δημόσιο χρέος της Βραζιλίας με τη συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών. Επίσημος λογιστικός έλεγχος δεν έχει διεξαχθεί στη Βραζιλία. Υπάρχει η Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου των Πολιτών και πρόσφατα δημιουργήθηκε κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή στο Κογκρέσο.
Σε πρόσφατη συνέντευξή της στο περιοδικό Επίκαιρα (9/3/2011) η Φατορέλι σημείωνε ότι «ο λογιστικός έλεγχος εκ μέρους των πολιτών αποτελεί μια σπουδαία πρωτοβουλία για να ενθαρρύνει τις έρευνες και τις μελέτες εκ μέρους του λαού και την κοινωνική δραστηριοποίηση και διαφώτιση για τη διαδικασία υπερχρέωσης, κατεδαφίζοντας το μύθο του χρέους. Αυτό ακριβώς κάνουμε στη Βραζιλία από το 2000. Οι σημαντικότερες δραστηριότητές μας αφορούν: Πρώτον, τη διάσωση ιστορικών μελετών και εγγράφων για το χρέος. Δεύτερον, την υποστήριξη καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως η ανάλυση του ετήσιου προϋπολογισμού και η αποδελτίωση του Τύπου. Τρίτον, συγκρότηση νομικών επιχειρημάτων. Τέταρτον, πολιτικά αποτελέσματα που αφορούν την έρευνα για το χρέος στο Κογκρέσο. Πέμπτον, διεθνείς επαφές και, έκτον, εκδόσεις, συμμετοχή σε εθνικά και διεθνή γεγονότα, κυκλοφορία ταινιών, μελετών κ.ά.».
Το πρώτο βήμα
Ειδική αναφορά έγινε επίσης στην περίπτωση του Ισημερινού όπου ο πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα μπόρεσε να πετύχει το σβήσιμο του 70 % του χρέους της χώρας προς το ΔΝΤ και τους εξωτερικούς δανειστές, συγκροτώντας επίσημη ΕΛΕ. Παρουσιάστηκε μάλιστα απόσπασμα άρθρου του περιοδικού Newsweek που έγραφε ότι ο αδιάφθορος πρόεδρος Κορέα κατάφερε, μετά την ολοκλήρωση του έργου της ΕΛΕ να αυξήσει τα κονδύλια που διοχετεύονταν στους τομείς της παιδείας και της υγείας. Οι συγκρίσεις με τα καθ’ ημάς, προκαλούν θλίψη.
Τελειώνω με μία χαρακτηριστική σκηνή από την συζήτηση. Στο video wall παρουσιαζόταν η εικόνα ενός νεαρού άστεγου Βραζιλιάνου και κάποιος από την αίθουσα ρώτησε τι θα γίνει εάν αποφασιστεί ένας ξαφνικός θάνατο της ελληνικής οικονομίας στην περίπτωση, που συγκροτηθεί ΕΛΕ. Η Φαροτέλι απάντησε με ερώτηση. «Εσείς τι πιστεύετε ότι θα συμβεί εάν η κυβέρνηση σας συνεχίσει να υπακούει στις επιταγές και τα κελεύσματα των «σωτήρων» δανειστών σας; Θα φτάσετε στο σημείο που έφτασε και η χώρα μου και θα βλέπετε εικόνες όπως αυτή που βλέπετε πίσω μου. Γνωρίζουμε βλέποντας τα παραδείγματα άλλων χωρών όπου ενεπλάκη το ΔΝΤ, τα ολέθρια αποτελέσματα που ακολουθούν. Μην αργήσετε να λάβετε δράση».
Πράγματι, από την στιγμή που το δόγμα του σοκ φαίνεται να εφαρμόζεται με χειρουργική ακρίβεια από τους εγχώριους πολιτικούς ταγούς, προκαλώντας (προσωρινά;) συμπτώματα παράλυσης στην έτσι και αλλιώς αλλοτριωμένη ελληνική κοινωνία, η ενεργή προσπάθεια συγκρότησης ΕΛΕ δείχνει η πρώτη κίνηση που θα πρέπει να επιδιώξουμε. Υπογράψτε στο Διαδίκτυο (στην ιστοσελίδα www.elegr.gr), ενημερώνετε τους ανθρώπους που συναναστρέφεστε, βάλτε το όποιο λιθαράκι μπορείτε ο καθένας, στηρίξτε έμπρακτα την έννοια της αλληλεγγύης των γενεών, μην απελπίζεστε, μην υπαναχωρείτε.
People have the power.
